Пошук па сайце

Тэма Беларусі будзе адным з прыярытэтаў падчас старшынства Польшчы ў ЕС – адзначыла намесніца міністра замежных спраў Польшчы Хенрыка Масціцкая-Дэндыс  на сустрэчы з намеснікам кіраўніцы Кабінета, кіраўніком НАУ Паўлам Латушкам . З 1 студзеня 2025 года пачынаецца старшынства Польшчы ў Еўрапейскім саюзе. Прадстаўніца МЗС Польшчы адзначыла, што адным з галоўных прыярытэтаў падчас старшынства Польшчы ў ЕС будзе падтрымка дэмакратычных памкненняў беларусаў.  Адной з першых важнейшых падзей падчас старшынства Польшчы ў ЕС стане і правядзенне ў пачатку лютага 2025 года па ініцыятыве Міністра замежных спраў Польшчы Радаслава Сікорскага  «Kościuszko Forum» – канферэнцыі высокага ўзроўню. Да ўдзелу ў мерапрыемстве плануецца запрасіць як кіраўнікоў шэрагу міністэрстваў замежных спраў еўрапейскіх краін, так і кіраўніцу і прадстаўнікоў Аб’яднанага Пераходнага Кабінета, Каардынацыйнай Рады, а таксама іншых прадстаўнікоў беларускай дэмакратычнай супольнасці. Павел Латушка выказаў удзячнасць Польшчы як члену Еўрапейскага саюза за арганізацыю «Беларускага Тыдня» ў Бруселі, які стаў важным сігналам падтрымкі для беларускай дэмакратычнай супольнасці, а таксама адзначыў важнасць 4-га пасяджэння кансультатыўнай групы «Беларусь – ЕС», якая з’яўляецца эфектыўным інструментам узаемадзеяння дэмакратычнай супольнасці Беларусі і ЕС. Асобна Павел Латушка праінфармаваў намесніцу міністра замежных спраў аб павелічэнні рэпрэсій у Беларусі напярэдадні г.зв. выбараў. Павел Латушка і Хенрыка Масціцкая-Дэндыс пагадзіліся, што сёння няма ніякіх падстаў і ўмоў, каб назваць фарс, які арганізуе рэжым, дэмакратычнымі і празрыстымі выбарамі. Польшча будзе ўдзельнічаць у падрыхтоўцы агульнай пазіцыі Еўрапейскага саюза, якая, як плануецца, будзе агучана адразу пасля 26 студзеня 2025 года.  Падчас сустрэчы абмяркоўвалася тэма прыцягнення да адказнасці Лукашэнкі і яго саўдзельнікаў за здзейсненыя злачынствы супраць чалавечнасці ў адносінах да беларускага народа і ваенныя злачынствы супраць украінскага народа. Павел Латушка звярнуўся з просьбай падтрымаць зварот Урада Літвы ў Міжнародны крымінальны суд, а таксама прадставіў прававыя абгрунтаванні магчымага выкарыстання інструментаў МКС для прыцягнення Лукашэнкі да адказнасці. Хенрыка Масціцкая-Дэндыс адзначыла, што Польшча палітычна падтрымлівае дадзены крок. Асобна былі прадстаўлены магчымасці выкарыстання механізмаў АБСЕ на шляху дасягнення адказнасці для прадстаўнікоў рэжыму Лукашэнкі.  Пры ўдзеле дырэктаркі консульскага дэпартамента МЗС Польшчы Юстыны Хжаноўскай  асобна былі абмеркаваныя візавыя пытанні і пытанні легалізацыі беларусаў у Польшчы, у тым ліку праблемныя пытанні выдачы віз на падставе запрашэнняў беларусаў, якія маюць міжнародную абарону ў Польшчы. Павел Латушка падзякаваў польскаму боку за падтрымку ў выдачы гуманітарных віз беларусам, якія вымушана пакідаюць краіну ў сувязі з пагрозай рэпрэсій.

Выступ кіраўніка Народнага антыкрызіснага ўпраўлення Паўла Латушкі на сайд-івэнце «Беларуская сітуацыя ў МКС: юрысдыкцыя МКС і неабходнасць падтрымкі дзяржамі-удзельніцамі» ў рамках 23-й сесіі Асамблеі Міжнароднага крымінальнага суда 2 снежня 2024 года, Гаага Паважаны кіраўнік міжнароднага прадстаўніцтва Міністэрства юстыцыі Літвы, спадар Дзіковіч, прадстаўнікі дзяржаў-удзельніц МКС. Паважаныя арганізатары і дакладчыкі, паважаныя госці, Перш за ўсё, дзякуй за прыцягненне ўвагі да Беларусі і злачынстваў, якія здзяйсняюцца рэжымам як унутры краіны, так і за яе межамі. Гэта першае ў гісторыі мерапрыемства, прысвечанае сітуацыі ў Беларусі, на Асамблеі Міжнароднага крымінальнага суда. Прайшло чатыры з паловай гады з таго часу, як Беларусь стала арэнай масавых зверстваў... Чатыры гады цяжкіх міжнародных злачынстваў, такіх як масавыя катаванні, бесчалавечнае і прыніжаючае годнасць абыходжанне, згвалтаванні і іншыя формы сэксуальнага гвалту, гвалтоўныя знікненні, адвольныя заключэнні і забойствы… Усе гэтыя зверствы адбываюцца ва ўмовах поўнай беспакаранасці для злачынцаў. Рэжым у Мінску стварыў неверагодна эфектыўную машыну для масавага пераследу і рэпрэсій супраць тых, каго яны лічаць «нелаяльнымі». Гэты рэжым распрацаваў і ўкараніў цэлую дзяржаўную палітыку пераследу, увёўшы заканадаўства, накіраванае на дыскрымінацыю так званых нелаяльных, з мэтай, як неаднаразова заяўляў сам Аляксандр Лукашэнка, «ачысціць беларускае грамадства». Створаная атмасфера страху, тэрору і пераследаў вымусіла каля 300,000 чалавек пакінуць сваю радзіму. Гэта азначае, што кожны трыццаты жыхар пакінуў Беларусь. У іх проста не заставалася іншага выбару. Мы разглядаем усіх гэтых людзей як ахвяр злачынства дэпартацыі, злачынства супраць чалавечнасці. Аднак беларускія ўлады не спыніліся на выгнанні часткі насельніцтва за межы Беларусі; яны працягваюць пераследаваць беларусаў за мяжой. Беларусы за мяжой і ў выгнанні падвяргаюцца: запалохванню і пагрозам гвалтам; ціску і крымінальнаму пераследу іх сваякоў і сяброў; судоваму пераследку, а менавіта: крымінальным справам, ініцыяваным па палітычных матывах, завочным судовым працэсам без выканання належных працэдур, канфіскацыі маёмасці; пазбаўленню іншых фундаментальных правоў. Мы лічым, што гэтыя дзеянні ў сукупнасці ўяўляюць сабой злачынства супраць чалавечнасці ў форме пераследу, здзейсненае высокапастаўленымі прадстаўнікамі рэжыму за межамі краіны супраць беларусаў у выгнанні. Такім чынам, 30 верасня Літва стала першай краінай, якая, прытрымліваючыся ідэалаў міжнароднага правасуддзя, скарысталася сваім правам у адпаведнасці з артыкулам 14 Рымскага статута і перадала ў Офіс Пракурора Міжнароднага крымінальнага суда сітуацыю з трансгранічнымі злачынствамі супраць чалавечнасці, здзейсненымі высокапастаўленымі прадстаўнікамі рэжыму Лукашэнкі. Адно з найважнейшых пытанняў сёння: Ці далучацца іншыя краіны да ініцыятывы Літвы ў будучыні? Практыка паказвае, што далучэнне іншых дзяржаў-удзельніц да звароту мае вялікае значэнне для поспеху гэтага працэсу. Мы таму заклікаем нашых партнёраў — асабліва Польшчу і Латвію, якія далі прытулак большасці беларускіх бежанцаў, — падтрымаць зварот Літвы, умацаваць гэтыя намаганні па забеспячэнні адказнасці. І я шчыра веру, што сённяшняя выдатная экспертная дыскусія прадаставіць удзельнікам пераканаўчыя аргументы. Дзякуй!

Тэкст выступлення намесніка кіраўніцы Аб’яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўніка Народнага антыкрызіснага ўпраўлення Паўла Латушкі падчас адкрыцця варкшопа па канцэпцыі мясцовага самакіравання для Новай Беларусі  «Кіраванне рэформай дэцэнтралізацыі, этапы пераходу і ацэнка рызык» 28.11.2024 Беларусь мае глыбокую гісторыю развіцця мясцовага самакіравання: пачынаючы ад Полацкага і Тураўскага княстваў з іх выбарамі мясцовых кіраўнікоў, Вялікага Княства Літоўскага з Магдэбургскім правам у гарадах і шляхецкім самакіраваннем на ўзроўні ваяводстваў і паветаў і заканчваючы ўжо першай паловай 90-х гадоў мінулага стагоддзя, калі ў 1991 годзе Вярхоўным саветам быў прыняты закон «Аб мясцовым кіраванні і самакіраванні ў Рэспубліцы Беларусь».  Але з прыходам да ўлады Лукашэнкі пачалося знішчэнне дэмакратыі. Адзін з першых удараў быў нанесены менавіта па мясцовым самакіраванні, калі Лукашэнка ў канцы 1994 года фактычна дабіўся стварэння прэзідэнцкай вертыкалі ўлады, што дапамагло яму потым у супрацьстаянні з іншымі галінамі ўлады: пазней былі знішчаны Парламент, Канстытуцыйны суд і незалежныя СМІ. Пачаткам узыходжання дыктатуры якраз стала яго барацьба з мясцовым самакіраваннем. Але здарыўся 2020 год. Гэта быў год, калі ў палітычных адносінах абудзіліся рэгіёны, калі беларусы праявілі свае здольнасці да самаарганізацыі — найважнейшай падставы для функцыянавання эфектыўнай сістэмы самакіравання. Узаемадапамога ў часы пандэміі, дваровыя чаты і зборы сталі прыкметамі нараджэння самакіравання знізу. І гэта каштоўна з пункту гледжання будучага развіцця краіны. Мясцовае самакіраванне адыгрывае ключавую ролю ў развіцці дэмакратычных інстытутаў любой краіны, і Новая Беларусь тут не будзе выключэннем. Яно забяспечвае грамадзянам рэальны ўдзел у кіраванні сваім жыццём і вырашэнні актуальных праблем на месцах. Прычым не толькі традыцыйных пытанняў развіцця адукацыі, медыцыны, сацыяльнай сферы ці культуры, але нават бяспекі, калі на мясцовым узроўні існуюць уласныя органы правапарадку. Мясцовае самакіраванне садзейнічае павышэнню ўзроўню даверу да ўлады, паколькі рашэнні, якія прымаюцца на мясцовым узроўні, часта з'яўляюцца больш блізкімі і зразумелымі для грамадзян. Людзі могуць наўпрост уплываць на прыняцце рашэнняў, што спрыяе большай павазе да дэмакратычных прынцыпаў і нормаў. Прычым не толькі ўплываць, але і прымаць рашэнні самастойна. Напрыклад, у Аўстраліі ёсць вёска, якая ўвогуле не мае мэра ці іншых чыноўнікаў у традыцыйным разуменні. Замест гэтага мясцовае насельніцтва актыўна ўдзельнічае ва ўпраўленні праз рэгулярныя сходы, дзе прымаюцца рашэнні аб бюджэце, сацыяльным развіцці і іншых пытаннях. Я думаю, беларусы пасля 2020 года даказалі, што таксама здольныя на высокі ўзровень самаарганізацыі. Такім чынам, адной з ключавых рэформаў, якую трэба правесці новым дэмакратычным уладам Беларусі, будзе рэформа мясцовага самакіравання. Менавіта сыходзячы з гістарычнага досведу, можна сцвярджаць, што мясцовае самакіраванне і дэцэнтралізацыя ўлады, якія эфектыўна працуюць, з'яўляюцца адной з ключавых перашкодаў для ўсталявання ў краіне дыктатуры. Важна адзначыць, што пасля сыходу Лукашэнкі, рэфармаванне мясцовых органаў павінна стаць важнай часткай транзітнага перыяду, а менавіта павінна адбыцца павелічэнне ролі мясцовых органаў улады і забеспячэнне на месцах сумленных выбараў, што дасць магчымасць пазбегнуць вяртання дыктатарскай вертыкалі, а таксама дазволіць хутка стварыць мясцовыя эліты. Самыя развітыя дзяржавы, з самым высокім узроўнем дэмакратыі паводле сусветных рэйтынгаў, маюць высокі ўзровень дэцэнтралізацыі, а таксама развіцця мясцовага самакіравання. Большасць ключавых пытанняў сацыяльна-эканамічнага развіцця там вырашаюцца менавіта на мясцовым узроўні. Для будучага дэмакратычнага развіцця Беларусі вельмі важна развіваць і ўмацоўваць мясцовыя органы ўлады, забяспечваючы іх незалежнасць і здольнасць эфектыўна кіраваць грамадскімі рэсурсамі. Гэта таксама дапаможа павысіць узровень палітычнай культуры, далучаючы людзей да актыўнага і свядомага ўдзелу ў жыцці грамадства. Асаблівую ролю ў працэсе стварэння мясцовага самакіравання ў будучыні змогуць адыграць дэмакратычныя сілы Беларусі, якія, нягледзячы на ​​жорсткія рэпрэсіі, працягваюць змагацца за правы грамадзян і пабудову дэмакратыі. Дэмакратычныя сілы і грамадзянскія актывісты — неад'емная частка будучага развіцця краіны.  У межах рэформы мясцовага самакіравання неабходна будзе ажыццявіць і адміністратыўна-тэрытарыяльную рэформу, у прыватнасці скараціўшы колькасць узроўняў адміністратыўна-тэрытарыяльных адзінак, грунтуючыся ў тым ліку на нашай гістарычнай традыцыі з падзелам на паветы. Увогуле каб дабіцца станоўчага эфекту, рэформу мясцовага самакіравання неабходна праводзіць у комплексе з іншымі рэформамі. Тут варта адзначыць узаемасувязь развіцця мясцовага самакіравання і рынкавых эканамічных рэформаў. Без эфектыўных і незалежных мясцовых уладаў цяжка рэалізаваць паспяховыя эканамічныя рэформы, накіраваныя на развіццё рынкавай эканомікі, малога і сярэдняга бізнесу. Мясцовыя ўлады могуць больш эфектыўна кіраваць мясцовымі рэсурсамі, вырашаць праблемы на ўзроўні супольнасцяў, падтрымліваць ініцыятывы па паляпшэнню якасці жыцця і стымуляваць эканамічнае развіццё. Такім чынам, без моцных і самастойных мясцовых уладаў немагчыма пабудаваць сапраўдную дэмакратыю і прававую, эканамічна развітую дзяржаву.

Экспертнае мерапрыемства «Шляхі выхаду з палітычнага крызісу ў Беларусі на прыкладзе польскага Круглага стала» адбылося ўчора ў Музеі Вольнай Беларусі ў Варшаве. Мэта мерапрыемства — аналіз досведу Польшчы і на яго падставе прапрацоўка магчымых сцэнароў дэмакратычных зменаў у Беларусі. Мерапрыемства было арганізавана прадстаўніцтвам Аб’яднанага Пераходнага Кабінета па транзіце ўлады і Народным антыкрызісным ўпраўленнем. Адным з асноўных патрабаванняў беларускага народа пасля беспрэцэдэнтнай жорсткасці рэжыму Лукашэнкі ў жніўні 2020 года стала правядзенне сумленных дэмакратычных выбараў пад кантролем міжнародных назіральнікаў. Па сутнасці — правядзенне транзіту ўлады, запуск працэса перадачы паўнамоцтваў і адказнасці ў палітычнай сістэме. Сярод патэнцыйных шляхоў транзіту ўлады ў Беларусі можа разглядацца дыялог паміж уладнымі элітамі (той часткай, якая не здзяйсняла злачынстваў) і дэмакратычнымі сіламі праз фармат «круглага стала» або перамоваў. Гэты сцэнар забяспечвае мірнае вырашэнне канфлікту, дзе зацікаўленыя бакі прыходзяць да кампрамісу, што можа ўключаць у сябе палітычныя рэформы, новыя выбары ці іншыя крокі па дэмакратызацыі — гэтым працэсам была прысвечана дыскусія ў рамках мерапрыемства. Удзел у мерапрыемстве прынялі беларускія і польскія эксперты, палітычныя і грамадскія дзеячы, у тым ліку прадстаўнік Аб’яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі па транзіце ўлады Павел Латушка , выконваючы абавязкі прадстаўніка АПК Беларусі па нацыянальным адраджэнні Павел Баркоўскі , спікерка Каардынацыйнай Рады Анжаліка Мельнікава , кіраўнік апарату АПК Валерый Мацкевіч , намеснікі прадстаўніка па транзіце ўлады АПК Беларусі Юрый Губарэвіч  і Арцём Брухан , першы намеснік старшыні Руху «За Свабоду», юрыст Алесь Міхалевіч , дырэктар Цэнтра усходнееўрапейскіх даследаванняў Варшаўскага ўніверсітэта Ян Маліцкі , экс-супрацоўнік пракуратуры Беларусі  Аляксандр Ракіцкі , эксперт BEROC Дзмітрый Крук , палітычны аналітык Вадзім Мажэйка  і іншыя. «Умацаванне пазіцыі дэмакратычных інстытутаў і беларускага дэмакратычнага грамадства, а з іншага боку — гатоўнасць эліт да вырашэння грамадска-палітычнага крызісу ў Беларусі — перадумовы для правядзення любых перамоў. Любыя перамоўныя працэсы могуць адбывацца толькі пры ўмове адсутнасці ў ім Лукашэнкі ў якасці суб'екта. Бо Лукашэнка не пойдзе на перамовы, а эліты будуць баяцца гэта рабіць, пакуль Лукашэнка кантралюе ўладу. Асабліва важна быць падрыхтаванымі да такіх падзеяў: унутраны ціск, моцныя дэмакратычныя інстытуты і надзейныя знешнія партнёры, якія ў крытычны момант будуць гатовыя падтрымаць дэмакратычныя памкненні беларусаў» , — адзначыў падчас мерапрыемства прадстаўнік АПК па транзіце ўлады, кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення Павел Латушка. Павел Латушка таксама падкрэсліў: «Сацыялогія сведчыць аб тым, што 97% беларусаў хочуць жыць у незалежнай краіне — Рэспубліцы Беларусь. І я ведаю, што падобныя настроі ёсць і ў значнай частцы наменклатуры. Падчас працы міністрам і дыпламатам у мяне быў досвед узаемадзеяння з тымі, хто сёння займае ключавыя пасады ў сістэме дзяржаўнага кіравання. Важна, каб тыя чыноўнікі, якія не здзяйснялі злачынстваў, якія маюць прадзяржаўныя і прабеларускія погляды, разумелі, што галоўнай перашкодай для выхаду Беларусі з грамадска-палітычнага крызісу з’яўляецца Лукашэнка і што нацыянальным інтарэсам краіны адпавядае выхад з гэтага крызісу. Калі прадстаўнік наменклатуры не здзяйсняў злачынстваў, калі не займаўся рэпрэсіямі ці злачынствамі супраць беларускага народа, ён павінен разумець, ніхто нікога не будзе “вешаць на стаўбах”, як намагаецца запужаць чыноўнікаў Лукашэнка. Аднак разам з тым тыя, хто здзяйсняў цяжкія злачынствы, павінны разумець, што адказнасць за іх будзе непазбежнай».

Юрыст НАУ Міхаіл Кірылюк  адзначыў у інтерв'ю «Радыё Свабода», што рэжым ігнаруе міжнародных экстрэмістаў, але пераследуе беларусаў за праявы нацыянальнай ідэнтычнасці, нібыта яны з'яўляюцца тэрарыстамі: «Калі ў Беларусь прыязджаюць расійскія вайскоўцы, якія здзяйснялі злачынствы ва Украіне, што можна параўнаць са сапраўдным экстрэмізмам, ім дазваляюць прасоўваць у нашай краіне наратывы "рускага міру" і нават вучыць беларускую моладзь "патрыятызму". На гэта ўлады заплюшчваюць вочы. А заснавальніка Symbal.by , сапраўднага патрыёта сваёй краіны Паўла Белавуса, пасадзілі фактычна за прасоўванне беларускай нацыянальнай ідэі. Намеснік галоўнага рэдактара "Нашай Нівы" адзначаў, як жорстка ў турмах ставяцца да людзей, якія размаўляюць па-беларуску. Пераслед беларусаў у Беларусі — гэта ўжо нацыянальная палітыка». Тыя, хто гавораць пра традыцыйныя каштоўнасці, самі парушаюць хрысціянскія догмы Міхаіл Кірылюк адзначыў, што ўзрастае ўзровень рэпрэсій і супраць сваякоў палітвязняў, якія хочуць падтрымаць сваіх родных за кратамі: «Усюды дапамога, перадачы ў турму — гэта дабрачыннасць, частка хрысціянскага светапогляду, што згадваецца нават у Нагорнай пропаведзі. А тут за дапамогу невінаватаму, які сядзіць у турме, людзей таксама кідаюць за краты. Гэта вельмі страшны ўзровень знявагі да правоў чалавека і маральных каштоўнасцяў. Гэта азначае, што нават на чацвёрты год жорсткага сілавога ўтрымання ўлады Лукашэнка і яго паплечнікі не адчуваюць сябе ў бяспецы. Таму яны намагаюцца падтрымліваць у краіне атмасферу страху і тэрору, бо відавочна лічаць яе адзінай крыніцай сваёй улады» , — мяркуе юрыст НАУ.

Намеснік кіраўніка НАУ Арцём Брухан  распавёў у эфіры «Еўрарадыё» пра тое, як дыктатар плануе свой транзіт улады і хто будзе пасля яго. «Зразумела, што так званы Усебеларускі народны сход, які ствараўся для транзіту ўлады Лукашэнкі, з цягам часу стаў выкарыстоўвацца для іншых мэтаў і нават аказаўся забытым. І вось цяпер яго ізноў "дасталі", каб надаць вагу гэтаму органу. Дзеля чаго? Адна з версій: Лукашэнка часта задумваецца пра Дзмітрыя Крутога (кіраўніка адміністрацыі). Дыктатар шмат разоў абмяркоўваў ідэю — як зрабіць так, каб у новага прэзідэнта не было моцнай вертыкалі ўлады, падобнай да лукашэнкаўскай». Калі транзіт улады адбудзецца праз т.зв. УНС, гэта будзе на карысць Крутога «Дзмітрый Круты цяпер актыўна піярыцца падчас марафону "Адзінства". Ён ездзіць па гарадах і выступае з палітычнымі мэсэджамі, кажучы, напрыклад, пінчукам, што сам паходзіць з Пінска. Гэта выглядае як спроба спадабацца людзям. У выніку мы назіраем дзве электаральныя кампаніі: масіраваны піяр Лукашэнкі і паралельны піяр Крутога». Лукашэнка не забыў урокі транзіту ўлады ў Казахстане «Дыктатар хоча, каб новы прэзідэнт не меў занадта вялікай улады. У гэтым кантэксце Круты падыходзіць на такую ролю. Лукашэнка імкнецца ўмацаваць сваю легітымнасць праз "бязвыбары" і толькі пасля гэтага рэалізаваць транзіт улады, падаючы гэта як "мудры ўчынак". Для яго гэта мае вялікае значэнне».

Я вітаю пасла Адама Халацінскага ў якасці новага Упаўнаважанага прадстаўніка Міністра замежных спраў Польшчы па супрацоўніцтве з беларускімі дэмакратычнымі сіламі . Упэўнены, што наша плённае супрацоўніцтва, якое пачалося яшчэ падчас вашай дзейнасці на пасадзе Пастаяннага прадстаўніка Польшчы ў АБСЕ, будзе працягвацца. Гэта важнае рашэнне МЗС Польшчы, якое дэманструе пераемнасць дзейнасці распачатай паслом, Спецпрадстаўніком МЗС Польшчы па супрацоўніцтве з беларускімі дэмакратычнымі сіламі Артурам Міхальскім, і сталую падтрымку дэмакратычных сілаў Беларусі нашымі польскімі партнёрамі. Прызначэнне новага Упаўнаважанага прадстаўніка Міністра замежных спраў Польшчы па супрацоўніцтве з беларускімі дэмакратычнымі сіламі азначае нязменную падтрымку Польшчай памкненняў беларускага грамадства да дэмакратычных зменаў у Беларусі.

18.11.2024 Прамова Паўла Латушкі, намесніка кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета і кіраўніка Народнага антыкрызіснага кіравання. На канферэнцыі «Пасля выбараў у ЗША: будучыня еўрапейскай бяспекі і трансатлантычнага супрацоўніцтва», арганізаванай «Gazeta Wyborcza» і Цэнтрам амерыканскіх даследаванняў Варшаўскага ўніверсітэта, на панэльнай дыскусіі «Спыніць захад дэмакратыі. Выбары ў ЗША і правы чалавека ва ўсім свеце». Мы не хочам быць дэсертам на абедзеным стале Пуціна, бо зараз усе гавораць пра Украіну, і гэта безумоўна важна, але ніхто не згадвае Беларусь. Здаецца, усе забываюцца, што Беларусь мяжуе з Латвіяй, Літвой, Польшчай і Украінай. Гэта больш за 2 000 кіламетраў мяжы. Рашэнне праблемы вайны Расіі супраць Украінай без уліку сітуацыі ў Беларусі не азначае вырашэнне праблемы бяспекі для Польшчы і ўсёй Еўропы. Да гэтага часу няма стратэгіі для Беларусі, і нават няма намераў яе распрацоўваць. Стратэгія неабходна, і яна павінна быць комплекснай.  Каб зразумець, на чым яна павінна базавацца, трэба адрозніваць беларускае грамадства ад расійскага. Паводле сацыялагічных даследаванняў, 6 5% беларусаў хочуць жыць у дэмакратыі, а 97% хочуць незалежную Беларусь.  Наадварот, большасць расіян падтрымліваюць вайну, у той час як большасць беларусаў — не. Большасць беларусаў не падтрымліваюць Лукашэнку, у той час як большасць расіян падтрымліваюць Пуціна. Калі для Беларусі і беларускага грамадства не будзе выпрацавана правільная стратэгія, то праз некалькі гадоў мы можам убачыць салдатаў беларускага паходжання, але ўжо ў расійскай форме, на межах Польшчы, Літвы і Латвіі, гатовых атакаваць межы Еўрапейскага саюза. Калі заканчваецца дэмакратыя, пачынаецца вайна. Беларусы — гэта народ з дэмакратычным мысленнем. Мы бачылі гэта шмат разоў, і гэта стала абсалютна зразумела ў 2020 годзе. Большасць беларусаў хочуць дэмакратыі і падтрымліваюць дэмакратычныя змены ў краіне. Але, сапраўды, нам яшчэ не атрымалася ўсталяваць дэмакратыю. Мы павінны прызнаць, што недаацанілі дыктатара Лукашэнку і ягоны рэжым, і тое, на што яны гатовыя пайсці, каб застацца ва ўладзе: гвалт, забойствы, катаванні, масавыя рэпрэсіі і злачынствы супраць чалавечнасці. Сотні тысяч злачынстваў. Дзясяткі забітых. Тысячы палітычных зняволеных. Дзясяткі тысяч палітычна матываваных крымінальных спраў. Самыя масавыя рэпрэсіі ў Еўропе за апошнія 50 гадоў. Практычнае ператварэнне рэжыму Лукашэнкі ў таталітарны.  Гібрыдная вайна супраць ЕС. І поўнамаштабная вайна супраць Украіны, у якой рэжым Лукашэнкі ўдзельнічаў і працягвае ўдзельнічаць. Прызнаючы, што адказнасць за будучыню Беларусі ляжыць на беларускім грамадстве, важна таксама зразумець: якія памылкі былі дапушчаны нашымі заходнімі партнёрамі? Памылка заключалася ў тым, што ніхто не хацеў бачыць, куды ўсё гэта вядзе. Гэта велізарная стратэгічная памылка, якую Захад, на жаль, працягвае рабіць і сёння. Памылка ў тым, што лічаць, нібы аўтарытарныя, дыктатарскія рэжымы могуць прайсці праз эвалюцыйную перамену. Не, яны імкнуцца да таталітарызму і вайны. Таму што вайна — гэта самы надзейны спосаб кантраляваць грамадства. Я магу прадказаць, што магчымы перамір'е ў вайне адбудзецца. Расійская прапаганда і прапаганда Лукашэнкі прадставяць гэта як сваю перамогу, што ўмацуе ў расійскім грамадстве перакананне, што сілай можна прымусіць Захад саступіць. Што будзе далей? Гэта матывуе расійскае грамадства зноў пачаць агрэсію супраць Украіны і дестабілізаваць Захад.  У гэтай сітуацыі Беларусь адыгрывае ролю стратэгічнага балкона. Але Беларусь — гэта не толькі Лукашэнка, гэта таксама беларускі народ, большасць якога выступае супраць вайны. Беларусы выступаюць супраць гэтага. Нават у разгары масавых рэпрэсій, калі пачалася вайна паміж Расіяй і рэжымам Лукашэнкі супраць Украіны, беларусы выходзілі на пратэсты. Многія беларусы далучыліся да шэрагаў добраахвотнікаў, каб змагацца на баку Украіны. Беларусы ўдзельнічалі ў партызанскай дзейнасці, перашкаджаючы перасоўванню расійскіх войскаў па чыгуначных дарогах, выведзелі з ладу расійскі самалёт далёкага радыёлакацыйнага выяўлення А-50, які накіроўваў авіяўдары па Украіне. Але беларусы не могуць змагацца адны. І тым больш яны не могуць гэта рабіць, калі Захад працягвае паводзіць сябе нерашуча. Беларусы ніколі не прасілі вайсковай дапамогі. Вайсковая дапамога неабходна Украіне, і ў значна большых аб'ёмах і лепшай якасці, чым яна прадстаўляецца на дадзены момант. Мы заклікалі да жорсткіх санкцый, настойвалі на тым, каб іх не адкладвалі, заклікалі да гарманізацыі санкцый супраць рэжыму Лукашэнкі і Расіі за вайну. Мы таксама заклікалі да выкарыстання юрыдычных і судовых інструментаў — міжнароднай крымінальнай адказнасці для дыктатара Лукашэнкі і яго атачэння за здзейсненыя імі злачынствы. На працягу дзесяцігоддзяў Захад назіраў за трансфармацыяй рэжыму Лукашэнкі ў Беларусі. Захад абманваўся яго хлуснёй і касметычнымі мерамі, фальшывымі «адлігамі». Сёння мы бачым, да чаго гэта прывяло. І я заклікаю вас — не верце яго хлусні зноў. Гэты рэжым павінен быць ліквідаваны. Калі заканчваецца дэмакратыя, пачынаецца вайна. Дэмакратычная Беларусь, Беларусь без Лукашэнкі, ніякім чынам не можа ўяўляць пагрозу для Украіны ці Еўропы. Рэжым Лукашэнкі ўяўляе сабой пастаянную пагрозу для еўрапейскай бяспекі.  І не толькі для Еўропы — бо сёння Беларусь не толькі размяшчае ваенныя аб'екты, але і расійскія ядзерныя ўзбраенні. Гэта факт. Але ключ да бяспекі таксама знаходзіцца ў Беларусі. У дэмакратычнай Беларусі. Пакуль у Беларусі існуе дыктатура, а Беларусь застаецца ў «сферы ўплыву» Расіі, Захад будзе заставацца ў небяспецы. У 2025 годзе рэжым Лукашэнкі і Расія плануюць правесці найбольшыя сумесныя ваенныя вучэнні — «Запад - 2025». І, думаю, не трэба нагадваць, да чаго прывялі іх сумесныя вучэнні ў лютым 2022 года. Сёння мы бачым, якія вялізныя рэсурсы суседнія краіны, у тым ліку Польшча, вымушаныя ўкладваць у ахову межаў, унутраную бяспеку і абарону ад агрэсіі рэжыму Лукашэнкі. Так, у бягучай сітуацыі гэта ўжо абсалютная неабходнасць. Стратэгія бяспекі будзе недастатковай, калі нашы парнёры не будуць адначасова ўкладацца ў падтрымку беларускага грамадства. Большасць якога супраць агрэсіі. Але беларускае грамадства нельга пакідаць змагацца адно супраць рэжыму Лукашэнкі і Расіі. Таму сёння, кажучы аб бяспецы Еўропы і Захаду, я ўпэўнены, што мы павінны гаварыць пра комплексную стратэгію, якая павінна ўключаць актыўную працу з беларускім грамадствам. Гэта ўключае падтрымку незалежных СМІ, прызнанне і падтрымку альтэрнатыўных інстытутаў (Аб'яднанага Пераходнага Кабінета, Каардынацыйнай Рады), прыцягненне дыктатара да адказнасці для матывацыі грамадства, а таксама для расколу эліт. Вельмі важным крокам стаў зварот Літвы ў Міжнародны крымінальны суд наконт трансгранічных злачынстваў, здзейсненых рэжымам Лукашэнкі. Мы чакаем падтрымкі і аналагічных крокаў ад польскага і іншых еўрапейскіх урадаў. Адна з самых важных стратэгічных мэтаў — дасягненне дэмакратычнай Беларусі па-за сферай уплыву Расіі, як неад'емнай часткі еўрапейскай супольнасці і рэгіянальнай сістэмы бяспекі. Для гэтага мы нарэшце павінны быць гатовыя прызнаць: дэмакратызацыя Беларусі азначае ліквідацыю рэжыму Лукашэнкі. Гэта ўжо не павінна быць "чырвонай лініяй". Гэта "чырвоная лінія" — вынік памылковай стратэгіяй, якая доўгі час дамінавала ў заходняй палітыцы. Заўтра будзе вырашацца лёс Украіны, Еўропы і Беларусі. Ці будзе Беларусь за сталом перамоў? І хто будзе прадстаўляць краіну — Лукашэнка ці дэмакратычныя сілы Беларусі? Хто прадстаўляе беларускае грамадства? Вядома, не Лукашэнка. Мы настойваем на тым, каб голас дэмакратычнай большасці беларусаў быў пачуты за сталом перамоў.  Час выпраўляць памылкі. Час прыняць праактыўную, а не рэактыўную стратэгію. У іншым выпадку вайна будзе на мяжах Еўрапейскага Саюза. Дзякуй за ўвагу.

Павел Латушка абмеркаваў новую міграцыйную стратэгію Польшчы з кіраўніком UDSC Новая міграцыйная палітыка Польшчы і магчымасці для беларускіх грамадзян, якія пацярпелі ад палітычных рэпрэсій на радзіме — асноўныя тэмы сустрэчы намесніка кіраўніцы Аб’яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўніка Народнага антыкрызіснага ўпраўлення Паўла Латушкі з кіраўніком Упраўлення па справах іншаземцаў Польшчы (UDSC) Томашам Цытрыновічам , якая адбылася сёння ў Варшаве.  Падчас сустрэчы Павел Латушка падкрэсліў неабходнасць захавання магчымасці для беларусаў атрымліваць міжнародную абарону ў Польшчы і звярнуў увагу на праблемныя пытанні, якія патрабуюць урэгулявання ў святле новай міграцыйнай стратэгіі Польшчы. Удзел у сустрэчы таксама прымала кіраўніца ініцыятывы «Partyzanka» , адвакат Ганна Маціеўская . Томаш Цытрыновіч праінфармаваў Паўла Латушку пра тое, што 137 тысяч беларусаў ужо валодаюць правам пражывання на тэрыторыі Польшчы. Усяго з улікам спраў, якія разглядаюцца, можна казаць пра 200 тысяч беларусаў, якія знаходзяцца на тэрыторыі Польшчы. Кіраўнік Упраўлення адзначыў, што абсалютную большасць беларусаў, якія легалізаваліся або плануюць легалізавацца ў Польшчы, новая стратэгія не закране. Яна разлічаная, у першую чаргу, на стварэнне надзейнай заслоны нелегальнай міграцыі. Па словах кіраўніка Упраўлення па справах іншаземцаў, варта прытрымлівацца дзеючых нормаў польскага заканадаўства і своечасова атрымліваць дакументы, якія адпавядаюць рэальным абставінам знаходжання на тэрыторыі Польшчы. Томаш Цытрыновіч падкрэсліў: «Тыя, хто маюць легальную працу, сям'ю ў Польшчы альбо адстойвалі дэмакратычныя каштоўнасці ў Беларусі і вымушана пакінулі тэрыторыю краіны, а галоўнае — выконваюць польскае заканадаўства, не павінны перажываць за будучыя змены ў міграцыйнай палітыцы Польшчы. Змены накіраваныя перадусім на супрацьдзеянне нелегальнай і некантраляванай міграцыі». У якасці прыкладаў змен у міграцыйнай палітыцы Томаш Цытрыновіч адзначыў, што будзе павялічана ўвага мэтаваму выкарыстанню віз. Напрыклад, нельга будзе атрымаць працу тым, хто прыехаў у Польшчу на падставе турыстычнай візы. Мэта прыезду, дзеля якой атрымлівалася віза, павінна выконвацца, а яе змяненне пры знаходжанні на тэрыторыі Польшчы хутчэй будзе магчымым толькі ў выключных сямейных абставінах. Змены міграцыйнай палітыкі ў першую чаргу будуць тычыцца тых, хто атакуе мяжу, выкарыстоўваючы падтрымку памежнай службы Беларусі, а не тых, хто легальна знаходзіцца ў Польшчы. Змены будуць мець дачыненне да сітуацыі, звязанай з супрацьдзеяннем гібрыднай вайне Беларусі і Расіі супраць Польшчы. Плануецца, што на падставе новай міграцыйнай стратэгіі будзе прыняты імплементацыйны дакумент, які будзе прадугледжваць хранаграму змянення дзеючага заканадаўства Польшчы. Павел Латушка звярнуўся з просьбай запрасіць прадстаўнікоў Аб’яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, грамадзянскай супольнасці да ўдзелу ў «круглым стале» па абмеркаванні пытанняў па змяненням у заканадаўстве, звязанымі з міграцыйнай палітыкай Польшчы. Было адзначана, што, калі рашэнне аб правядзенні «круглага стала» будзе прынятае, запыт беларускіх дэмсілаў на ўдзел у ім будзе разгледжаны. АПК плануе накіраваць адпаведны зварот міністру па справах грамадзянскай супольнасці Польшчы  Адрыяне Пароўскай. Томаш Цытрыновіч паведаміў, што ініцыяваны працэс аб падаўжэнні выдачы падарожных дакументаў (travel document) для грамадзян Беларусі з 1 студзеня 2025 года, а таксама разглядаецца магчымасць іх выдачы на двухгадовы тэрмін. Прадугледжваецца, што пры падрыхтоўцы дадзеных дакументаў будзе выкарыстоўвацца біяметрыя. Томаш Цытрыновіч адзначыў, што таксама плануецца падоўжыць тэрмін дзеяння Часовага пасведчання асобы замежніка, якое зараз выдаецца тэрмінам да 6 месяцаў, з улікам больш працяглага разгляду спраў па легалізацыі. Па словах кіраўніка Упраўлення, сёлета беларусам ужо выдадзена каля 1 500 падарожных дакументаў, летась — 450. Рост колькасці выдадзеных дакументаў звязаны ў тым ліку са сканчэннем тэрмінаў дзеяння пашпартоў, якія цяпер немагчыма замяніць праз консульскія ўстановы Беларусі. Павел Латушка звярнуў увагу, што ў сувязі з ростам рэпрэсій у Беларусі ў апошнія месяцы, у тым ліку напярэдадні так званай выбарчай кампаніі, будзе павялічвацца колькасць грамадзян Беларусі, дэпартаваных з тэрыторыі Беларусі, якія будуць звяртацца з просьбай аб міжнароднай абароне на тэрыторыі Польшчы. Асобна разгледжана пытанне па сітуацыі з дакументамі для беларусаў у Вроцлаве. Кіраўнік Упраўлення па справах іншаземцаў Польшчы адзначыў, што дасягнутыя пэўныя станоўчыя зрухі па выдачы падарожных дакументаў, але пакуль праблемная сітуацыя яшчэ захоўваецца. Для таго, каб у цэлым па краіне спрасціць падачу дакументаў на легалізацыю, з наступнага года плануецца ўвесці электронную сістэму падачы дакументаў на жыхарства. Падчас сустрэчы Паўла Латушкі з Томашам Цытрыновічам таксама былі абмеркаваныя наступныя тэмы: Працяг магчымасці атрымання міжнароднай абароны. Улічваючы павелічэнне колькасці заяў на міжнародную абарону, Павел Латушка выказаў надзею, што Польшча будзе падтрымліваць мігрантаў з Беларусі, якія пакідаюць краіну з-за рэпрэсій. Павел Латушка нагадаў, што для многіх грамадзян Беларусі гэты крок з'яўляецца адзінай магчымасцю пазбегнуць пераследу і палітыкі гвалту, якую ажыццяўляе рэжым Лукашэнкі. Праблемы з прадастаўленнем дакументаў і доказаў. З-за дзеянняў рэжыму ў Беларусі многія вымушаныя мігранты не могуць прадставіць афіцыйныя дакументы, якія пацвярджаюць іх пераслед. Пры гэтым беларуская дыяспара і актывісты ў Польшчы і іншых краінах ЕС могуць аказаць дапамогу ў верыфікацыі выпадкаў пераследу і падрыхтоўцы дакументаў. Томаш Цытрыновіч выказаў гатоўнасць улічваць дадзеныя акалічнасці пры разглядзе заяў аб атрыманні міжнароднай абароны. Доступ да працэдуры прытулку на мяжы, у тым ліку цяжкасці ў падачы заявак на прытулку на польска-ўкраінскай мяжы. Умовы знаходжання ў цэнтрах затрымання. Пытанне прымянення Дублінскай сістэмы.  Павел Латушка падкрэсліў, што для грамадзян Беларусі, якія сутыкаюцца з цяжкасцямі ў легалізацыі ў іншых краінах, важна забяспечыць магчымасць падачы заявы на абарону ў Польшчы, дзе яны знаходзяць больш бяспечныя і падтрымліваючыя ўмовы. У сваю чаргу Томаш Цытрыновіч адзначыў, што тут можа прымяняцца індывідуальны падыход пры вырашэнні дадзеных пытанняў, які перадусім можа грунтавацца на пацвярджэнні сямейных і актыўных грамадскіх сувязяў у Польшчы. У працяг дадзенай сустрэчы запланаваныя перамовы намесніка кіраўніцы Аб'яднананага Пераходнага Кабінета, кіраўніка НАУ Паўла Латушкі ў Міністэрстве ўнутраных спраў і адміністрацыі Польшчы.

«Мы высока цэнім прынятую Еўрапарламентам заяву, якая яшчэ раз падкрэслівае непахісную падтрымку дэмакратычных памкненняў беларускага народа. Заява дакладна адлюстроўвае сённяшнюю рэчаіснасць у Беларусі, дзе выбары па-ранейшаму выкарыстоўваюцца не як механізм выяўлення волі народа, а як інструмент захопу ўлады . Пасля сфальсіфікаваных выбараў 2020 года беларусы сутыкнуліся з беспрэцэдэнтным узроўнем гвалту і парушэнняў правоў чалавека. Еўрапейскія дэпутаты таксама ведаюць гэтую жудасную статыстыку: больш за 1300 палітзняволеных, тысячы арыштаваных і сотні тысяч людзей, вымушаных пакінуць Беларусь у пошуках бяспекі.  Актуальныя для кожнага беларуса правы і свабоды, у тым ліку права ўдзельнічаць у галасаванні, працягваюць парушацца рэжымам,  і сёння любыя выбары без празрыстых умоў, без удзелу міжнародных назіральнікаў –  гэта толькі фарс. Мы дзякуем дэпутатам Еўрапарламента за гэты дакумент, які не проста асуджае дзеянні рэжыму, але і накіроўвае дакладны сігнал пра тое, што беларускі народ заслугоўвае свабоднага выбару і павагі да сваіх правоў. Беларусь заслугоўвае будучыні, у якой кожны грамадзянін можа свабодна галасаваць і вырашаць лёс сваёй краіны без страху, пагроз і прымусу. Мы будзем працягваць барацьбу за гэтыя правы і за вяртанне нашай краіны на шлях дэмакратыі ».

23 кастрычніка, 2024 У 2025 годзе адбудуцца так званыя прэзідэнцкія выбары ў Беларусі, а на самой справе — бязвыбары, таму што права выбару ў людзей скрадзенае. Электаральная кампанія праводзіцца ў сітуацыі глыбокага палітычнага крызісу ў Рэспубліцы Беларусь. Аляксандр Лукашэнка незаконна ўтрымлівае ўладу шляхам рэпрэсіяў супраць беларускага грамадства, абапіраючыся на падтрымку Крамля.  Больш за 1300 чалавек на дадзены момант афіцыйна прызнаныя палітзняволенымі, а патэнцыйныя кандыдаты незаконна кінутыя за краты ці выціснутыя з краіны. З-за рэпрэсіяў беларусы і беларускі не змогуць пабачыць дэмакратычных кандыдатаў і кандыдатак у бюлетэнях, паўдзельнічаць у мітынгах і агітацыйнай кампаніі.  Баючыся чарговай паразы на выбарах, рэжым пазбавіў рэгістрацыі ўсе апазіцыйныя партыі, больш за 1700 грамадскіх арганізацыяў і закрыў усе незалежныя медыя.  Гэта яшчэ далей ад свабодных выбараў, чым калі-небудзь раней у Беларусі. Мы патрабуем спынення ўсіх відаў рэпрэсіяў, вызвалення ўсіх палітзняволеных, рэалізацыі права ўсіх грамадзянаў Беларусі на паўнавартасны ўдзел у выбарах незалежна ад месца жыхарства, забеспячэння свабоды сходаў і роўнага доступу да сродкаў масавай інфармацыі, а таксама правядзення выбараў у адпаведнасці з міжнароднымі стандартамі АБСЕ і пад кантролем назіральнікаў. Калі гэтыя патрабаванні не будуць выкананыя рэжымам, мы лічым тое, што адбудзецца ў 2025 годзе, імітацыяй выбарчага працэсу. Мы прапануем выказаць свой пратэст шляхам галасавання супраць усіх, хто крадзе нашае права голасу. Мы таксама прапрацоўваем і прапануем іншыя варыянты як выказаць пратэст у залежнасці ад развіцця сітуацыі.  Такім чынам мы пакажам, што беларускае грамадства дагэтуль выступае супраць Лукашэнкі і патрабуе свабодных і справядлівых выбараў.  Святлана Ціханоўская Аб’яднаны Пераходны Кабінет Беларусі Каардынацыйная рада Беларусі

У рамках Варшаўскай канферэнцыі па правах чалавека адбыўся сайд-івэнт на тэму «Мабілізацыя Маскоўскага механізма АБСЕ для вывучэння прымусовага перамяшчэння беларусаў і іх экстэрытарыяльнага пераследу».   Гэтая тэма набывае асаблівую актуальнасць у святле нядаўняга звароту Літвы ў Міжнародны крымінальны суд з просьбай расследаваць трансгранічныя злачынствы супраць чалавечнасці, учыненыя аўтарытарным рэжымам Лукашэнкі ў дачыненні да беларусаў. Прэзентацыя была арганізавана НАУ сумесна з ПЦ «Вясна» і Міжнародным камітэтам па расследаванні катаванняў у Беларусі. У ёй прынялі ўдзел дыпламаты прадстаўніцтваў Вялікабрытаніі, Германіі, Італіі, Літвы, Францыі, Швецыі і іншых краін пры АБСЕ, прадстаўнікі дыпмісій у Варшаве, прадстаўнікі МЗС Польшчы, а таксама беларускія, польскія і міжнародныя праваабарончыя арганізацыі. Са сведчаннямі выступілі некалькі ахвяр рэжыму Лукашэнкі. Адкрываючы мерапрыемства, намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Павел Латушка  выказаў удзячнасць ураду Літвы за перадачу інфармацыі аб сітуацыі ў Беларусі ў Офіс пракурора Міжнароднага крымінальнага суда для расследавання злачынстваў супраць чалавечнасці, учыненых рэжымам Лукашэнкі ў дачыненні да беларусаў і адзначыў: « Усе гэтыя злачынствы адбываюцца ў абстаноўцы поўнай беспакаранасці вінаватых. Страх і пераслед прымусілі сотні тысяч беларусаў пакінуць Радзіму, пакінуўшы ўсё— жыццё, дом, блізкіх. Больш за 300 000 чалавек сталі ахвярамі злачынства дэпартацыі. Гэты крок Літвы мае вырашальнае значэнне для беларусаў на шляху да аднаўлення справядлівасці і разрыву заганнага кола тэрору. Лічу, што працяг сумесных намаганняў дзяржаў-членаў АБСЕ ў галіне ўсебаковага даследавання і ацэнкі дэпартацыі і экстэрытарыяльнага пераследу беларусаў будзе садзейнічаць прыняццю дзяржавамі рашэння аб далучэнні да звароту, пададзенага Літвой у МКС, і дапаможа забяспечыць справядлівасць для кожнай ахвяры ». Падчас прэзентацыі Часовая павераная ў справах Літвы ў Польшчы Аўдронэ Маркевічэнэ  заявіла:  « Мы ўдзячныя нашым беларускім калегам з Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, праваабарончай арганізацыі «Вясна» і іншым партнёрам за дапамогу ў зборы, абагульненні і прадстаўленні даных у Офіс пракурора МКС. Мы запрашаем усе зацікаўленыя краіны ЕС, якія ратыфікавалі Рымскі статут, афіцыйна далучыцца да гэтага звароту Літвы ».