Якую ролю адыгрывае Беларусь у вайне супраць Украіны?
Пытанне аб удзеле, ролі і статусе Беларусі ў вайне супраць Украіны, развязанай Расеяй, сёння з’яўляецца не толькі прадметам шматлікіх дыскусій, але таксама і адкрытых палітычных спекуляцый.
Так званы «ўрад» беларускага дыктатара Лукашэнкі, які яшчэ нядаўна сцвярджаў, што менавіта з тэрыторыі Беларусі быў нанесены першы «прэвентыўны ўдар» [1] па Украіне яшчэ 23 лютага ў 23:00 [2] і што без Беларусі расейскае ўварванне ва Украіну было б немагчымым [3], сёння робіць зусім супрацьлеглыя заявы («нас увязалі ў гэтую вайну» [4]) і рассылае лісты ў МЗС-ы заходніх краін з адмаўленнямі любых «інсінуацый аб тым, што Беларусь якім-небудзь чынам уцягнутая ў баявыя дзеянні ва Украіне» [5].
Навошта гэта робіць нелегітымнаму «ўраду» Лукашэнкі, нам зразумела. Яны хочуць сысці ад адказнасці, дамагчыся зняцця санкцый або, як мінімум, пазбегнуць увядзення супраць Беларусі «люстраных» санкцый, аналагічных тым, якія ўводзяцца супраць Расеі.
Але адмаўляе удзел Беларусі ў ваеннай агрэсіі не толькі рэжым Лукашэнкі. 13 сакавіка пытанне аб тым, удзельнічае ці не ўдзельнічае Беларусь у вайне супраць Украіны разглядалася ў дакладзе місіі АБСЕ «аб парушэннях міжнароднага гуманітарнага права і правоў чалавека, ваенных злачынствах і злачынствах супраць чалавечнасці, учыненых ва Украіне з 24 лютага 2022 года» [6]. Дакладчыкі зрабілі наступнае заключэнне:
«Although Belarus allows its territory to be used to launch Russian attacks on Ukraine, the Mission considers that as of 1 April it is not a party to the International armed conflict, as long as it does not itself commit acts of violence or other acts that would constitute direct participation in the hostilities by persons attributable to Belarus».
«Хоць Беларусь дазваляе выкарыстоўваць сваю тэрыторыю для нападу Расеі на Украіну, місія лічыць, што па стане на 1 красавіка яна не з’яўляецца бокам Міжнароднага ўзброенага канфлікту, калі сама не здзяйсняе актаў гвалту ці іншыя дзеянні, якія ўяўляюць сабой непасрэдны ўдзел у баявых дзеяннях асоб, якія прыпісваюцца Беларусі».
Якія мэты пераследавалі дакладчыкі, даючы такую ацэнку, застаецца толькі здагадвацца. Аднак сугучнасць гэтай ацэнкі ролі з «афіцыйнай» пазіцыяй рэжыму Лукашэнкі не можа не насцярожваць і не выклікаць недаверу.
Ці існуе ў такім выпадку па-сапраўднаму пераканаўчы адказ на пытанне пра ролю Беларусі ў вайне?
Зразумела, так. Шуканы адказ безумоўна ёсць у Заходняй і ўкраінскай выведкі. Інакш пытанні ўзнікалі б ужо да прафесійнага ўзроўню разведчыкаў.
Але пагадзіцеся, што сумнявацца ў іх прафесіяналізме, улічваючы высокую якасць дадзеных, перададзеных імі напярэдадні вайны і якія прадстаўляюцца цяпер — гэта проста абсурд. Адказ на гэтае пытанне ў выведкі ёсць, а значыць, ён ёсць і ў палітычнага кіраўніцтва як Украіны, так і саюзных ёй краін Захаду.
Для нас відавочна, што нявызначанасць у пытанні ўдзелу альбо няўдзелу Беларусі ў вайне — палітычна матываваная. Аднак нам, дэмакратычным сілам і народу Беларусі, па-ранейшаму патрэбны адказ. Бо ад яго залежыць статус і будучыня нашай краіны па выніках вайны ў Украіне. А таксама і прынцыповае для нас пытанне аб прыцягненні рэжыму Лукашэнкі да адказнасці за саўдзел у гэтай вайне і здзейсненыя ў яе ходзе ваенныя злачынствы.
Таму мы паспрабуем паставіць пытанне пра ролю Беларусі ў вайне інакш: хто націснуў на кнопку?
Усё вельмі проста. Факты шматлікіх пускаў ракет па Украіне з тэрыторыі Беларуси [7] даказаныя, відавочныя і ні ў каго не выклікаюць сумненняў. Як і тое, што многія з гэтых ракеты уразілі свае мэты і забілі ўкраінскіх грамадзян. І зусім не важна, чые гэта былі ракеты — расейскія ці беларускія. Важна тое, хто націскаў на кнопку.
Калі хоць аднойчы гэта зрабіў вайсковец Беларусі — гэта значыць, што Беларусь непасрэдна ўдзельнічае ў вайне і забівае ўкраінцаў. Гэта значыць, што АБСЕ дае ў корані няслушную ацэнку дзеянням беларускага боку з мэтай наўмыснага ўвядзення грамадскасці ў зман. Гэта значыць, што Украіна і Захад свядома хаваюць факт удзелу Беларусі ў вайне. Але таксама гэта значыць, што Беларусь павінна несці ўсю паўнату адказнасці за ўдзел у вайне супраць Украіны, уключаючы выплату рэпарацый.
Калі ж усе пускі ракет здзяйснялі выключна расейскія вайскоўцы, то ўзнікае некалькі іншае пытанне. Якім чынам расейскія войскі атрымалі магчымасць выкарыстоўваць тэрыторыю і інфраструктуру Беларусі для вядзення вайны супраць Украіны? Як магло так атрымацца, што краіна, якая не ўдзельнічае ў вайне, стала плацдармам для яе вядзення?
Адказ відавочны — Беларусь падвергнулася расейскай акупацыі. А ўлічваючы, што ні «ўрад» Лукашэнкі, ні беларуская армія ніякім чынам не перашкаджалі замежнай арміі ў ажыццяўленні ваенных дзеянняў супраць Украіны з тэрыторыі нашай краіны, то можна прыйсці да высновы, што дадзеная акупацыя адбылася з іх поўнага дазволу і згоды. Мы можам канстатаваць, што ў дадзеным выпадку функцыі акупацыйнай адміністрацыі ўскладзены на марыянеткавы «ўрад» Лукашэнка, які цалкам падкантрольны Крамлю.
А значыць і ўсю адказнасць за са-ўдзел у расейскай агрэсіі супраць Украіны нясе марыянетачны рэжым Лукашэнкі. Гэта значыць, што пытанне аб удзеле Беларусі ў вайне ў прынцыпе неабходна ставіць інакш — яе саўдзельнікам з’яўляецца не сама Беларусь, а крамлёўская акупацыйная адміністрацыя на чале з Лукашэнкам.
Менавіта так пытанне ставім мы, дэмакратычныя сілы Беларусі — марыянеткавы ўрад Лукашэнкі нароўні з Расеяй вінаваты ў развязванні вайны супраць Украіны. Менавіта яно дапусціла і спрыяла акупацыі Беларусі Расіяй і тым самым прадаставіла Пуціну тэрыторыю і ўсю неабходную інфраструктуру для перакідання і размяшчэння яго войскаў, ажыццяўлення ракетных і авіяцыйных удараў па тэрыторыі Украіны, а таксама для забеспячэння тылавой падтрымкі расійскай арміі, яе тэхнічнага і медыцынскага абслугоўвання.
А значыць, ва ўсёй міжнароднай супольнасці, уключаючы Украіну, ёсць права патрабаваць неадкладнага вываду расейскіх акупацыйных войскаў з тэрыторыі Беларусі, г. зн. яе дэакупацыі, а таксама прыцягнення марыянеткавага рэжыму Лукашэнкі да адказнасці за вайсковую агрэсію супраць Украіны нароўні з Расеяй.
Таксама гэта значыць, што неабходна цалкам сінхранізаваць санкцыі за ваенную агрэсію і ўжываць іх у роўнай ступені да Расеі і да рэжыму Лукашэнкі — і выкарыстоўваць іх у тым ліку як інструмент прымусу да высновы расейскіх войскаў з акупаванай Беларусі, што з’яўляецца крытычна неабходным крокам для спынення вайны, забеспячэння рэгіянальнай бяспекі і будучыні незалежнасці Беларусі.
І нарэшце гэта значыць, што марыянетачны рэжым Лукашэнкі павінен атрымаць адпаведную міжнародна-прававую ацэнку, павінен быць цалкам пазбаўлены прызнання і палітычнай суб’ектнасці, і як следства — выключаны з любых міжнародных канфігурацый, уключаючы мірныя перамовы. А ўдзел Беларусі ў любых міжнародных арганізацыях павінен быць прыпынены да спынення акупацыі і з’яўлення прызнанага ў свеце дэмакратычнага ўрада.
Аднак дамагчыся гэтага магчыма толькі ў выпадку міжнародна-прававога прызнання факту акупацыі Беларусі Расеяй.
Дык хто ж націснуў на кнопку і якая роля Беларусі ў вайне супраць Украіны?
Беларускі ваенны (а значыць Беларусь з’яўляецца прамой ўдзельніцай вайны) ці расійскі (а значыць краіна знаходзіцца пад расейскай акупацыяй і ваенным агрэсарам з’яўляецца не Беларусь, а акупацыйная адміністрацыя Лукашэнкі, цалкам падкантрольная Крамлю і якая дзейнічае ў інтарэсах Расеі)?
Адказ на гэтае пытанне без сумневу ёсць ва ўкраінскай і Заходняй выведкі. А значыць ён павінен быць у кіраўніцтва Украіны і краін Захаду.
І мы, беларусы, чакаем адказу, выразнага і адназначнага, які паставіць кропку ў палітычных спекуляцыях і заляцаннях Захаду з рэжымам Лукашэнкі. Адказу, які вызначыць статус і ролю Беларусі ў вайне супраць Украіны і прама пакажа на канкрэтных ваенных агрэсараў.
Прыйшоў час назваць рэчы сваімі імёнамі. Бо ад гэтага наўпрост залежыць, ці будуць прыцягнутыя да адказнасці усе без выключэння вінаватыя ў развязванні крывавай вайны ў самым цэнтры Еўропы. А ад гэтага, у сваю чаргу, залежыць будучыня НАШАЙ краіны і бяспеку ўсяго рэгіёну. З якімі сёння гуляюць не толькі Пуцін і яго марыянетка Лукашэнкі, але, магчыма, і сам Захад.
Comments